14 Nisan 2014 Pazartesi

Jane Austen - Aşk ve Gurur (Kitap + Film)

İlk baskısını ta 1813'te yapan ve dönemini eleştirmesinin yanında yazarının ileri görüşlülüğünü de gösteren bir kitap Aşk ve Gurur.

Dönemi eleştiriyor; çünkü geçtiği yerde, yani dönemin İngiltere'sinde kadınların tek bir düşüncesi varsa o da evlilik. Millet kafayı evlilikle bozmuş resmen. Yirmisine girip de hala evlenmemiş kızlar yerin dibine sokuluyormuş o dönemler evde kaldı diye. Evliliğin en önemli şartıysa varlıklı birisiyle evlenmek! Ne güzel, di mi?

Jane Austen'in hiç evlenmemiş olduğunu düşünürsek baş karakteri Elizabeth Bennet üzerinden söylediği cümleler az çok kendi bakış açısını yansıtıyor diyebilir miyiz acaba? Bence deriz, ben derim yani. Özellikle Elizabeth'in bu para hırsına gülüp geçmesi ve mantıklı düşünce yapısı zamanının çok ilerisinde, günümüze daha yakın bir profil çizmesine sebep oluyor. Mantıklı insanın hali bir başka. Tamam, biraz inatçlık ve dikbaşlılık da var.

Su gibi akıp gidiyor bu arada kitap. Ne ara bittiğini anlamadım. Bunda kısa kısa bölümlerden oluşması da etkilidir tabii de ben özellikle Austen'in akıcı dilini çok beğendim. Yoksa çeviriden mi kaynaklanıyor bu? Çevirmen Nihal Yeğinobalı'nın çok usta bir isim olduğunu biliyoruz çünkü. Ben bunların her ikisi de geçerli diye düşünüyorum.

Kitabın Türkçe çevirilerinde Aşk ve Gurur'dan başka Gurur ve Önyargı ismi de kullanılmış (ya da tam tersi, bilemedim). Orijinal isminin Pride and Prejudice olduğunu biliyoruz; yani birebir çevirisi için Gurur ve Önyargı daha doğru. Karakterleri düşününce de Gurur (Darcy) ve Önyargı (Elizabeth) daha doğru. E, daha niye Aşk ve Gurur olmuş o zaman? İşte bunlar hep pazarlama.

Elizabeth'in babası Bay Bennet, en sevdiğim karakter oldu. Mükemmel bir mizah yeteneği de varmış Austen'in ve hepsini Bay Bennet üzerinden aksettirmiş resmen. Karısı Bayan Bennet'a verdiği bazı cevaplar durup dururken kahkaha atmama sebep oldu. Çok iyi yazılmış. Tabii bunda karakterin vurdumduymazlığı mı desem, tembelliği mi desem, o da etkili ama hangimiz kusursuzuz ki? Böyle de acayip saçma bir şekilde bağlamış oldum. Aferin bana.

Diğer karakterlerden de Bay Collins için ne desem az. Hele ki Bay Bennet'a yazdığı mektuplar, hahhaa, böyle bir şey olamaz. Ekşisözlük'te bir arkadaş kendisinin Türk olduğunu düşünüyorum diye yazmış, benim niye hiç aklıma gelmedi bilmiyorum. Çok haklı! :)

Kitabın birçok film ve dizi uyarlaması var. Ben en son çekilen Pride & Prejudice'i izledim. Hem yönetmeni Joe Wright başarılı bir uyarlamacı hem de yönetmen oyuncu işbirliği konusunda Keira Knightley ile acayip bir uyum yakalamış haldeler. Gerçi son filmleri Anna Karenina'yı izlemedim henüz ama o kadar olur artık.

Bu film hakkında konuşursak, öncelikle dikkat etmemiz gereken jeneriğin başında uyarlama değil de 'esinlenilmiştir' şeklinde bir bilgilendirme bulunması. Yani aslında kitabı filme çekmişler demek çok doğru değil, kitabı esas alıp kendilerine göre yorumlamışlar. Böylece birebir uyarlama olsa çok fena eleştirebileceğim yerleri eleştiremez oluyorum. Resmen bana inat olsun diye yapmışlar. Vay arkadaş...

Neymiş bu kadar hoşuna gitmeyen derseniz, öncelikle yukarıda özellikle belirttiğim matrak Bay Bennet'ın kitaptaki haliyle çok alakasız bir karakter olmasını saymam lazım. Filmde hiç de komik değil. Hayal kırıklığı resmen. Ayrıca bazı sahnelerde karakterlerin edindikleri bilgiler aslında kitapta hiç de öyle değiller, çok daha çetrefilli öğrenmeleri lazımdı onların o bilgileri. Hani ufak tefek meseleler olsa tamam diyeceğim ama değil işte, kitap hakkında okumayanların zevkini kaçıracak bir şey söylemek istemediğim için daha derine inemiyorum.

Yine ne varsa IMDB Trivia sayfasında var. Şok edici bir bilgi edindim film hakkında. Bu filmde Jane karakterini oynayan ve gerçekten de en az kitapta bahsedildiği kadar güzel olan (maşallah) Rosamund Pike, bu filmde rol almak için Harry Potter ve Ateş Kadehi'nde Rita Skeeter'ı oynama teklifini geri çevirmiş. Olaya gel! Gözümde ömür boyu çirkef olacaktı, o rolü es geçip Jane'i seçince ömür boyu güzellik abidesi olacak. Bazı şeyler çok ilginç...

En başarılı oyuncu olarak da Darcy rolündeki Matthew Macfadyen'i seçiyorum. Kitaptan çıkmış gelmiş adeta, çok başarılı. Kendisini de hiç tanımıyordum, böylece tanışmış olduk. İkinci olarak da Mrs. Bennet rolündeki Brenda Blethyn diyeceğim. O da en az kitaptaki kadar iyiydi bana göre.

Böyleyken böyle işte millet, adamlar yapıyor gördüğünüz gibi. Yani ben şu filmi kitabı okumamış olsam bile sırf Joe Wright'ın uzun sekansları için beğenirdim. Acayip zaafım var bu tek çekim sahnelere.

Aşk ve Gurur sayesinde yapmış olduğum bu ufak ve tarihi İngiltere gezimin sonuna gelmiş bulunuyorum. Daha sonraki yolculuklarımda tekrar birlikte olmak dileğiyle hepinizi selamlıyorum. Hoşça kalın.

Dipnot: Dün acayip bir şey oldu. Çok hoşuma gitti. Tekrar teşekkür ediyor ve sahibinin de yüksek müsadesiyle buraya bir ekran görüntüsü koymak istiyorum.

25 yorum:

  1. Mustafa, bu kitap hakkındaki yorumunu çok merak ediyordum. Kitabı edebi yönden seveceğinden şüphem yoktu ama kitabın konusunu seveceğini bilemedim =) Sanki kitabı yazan benmişim gibi beğendiğine çok memnun oldum =)
    Aşk ve Gurur'u yıllar önce Engin Yayıncılıktan okumuştum. Orijinal ismi olan Gurur ve Önyargı (İş Bankası Yayınları)yı kızım aldı. Bir de o çeviriden kitabı okumayı istiyorum.

    Aşk ve Gurur'un en başarılı filmi 2005 yapımlı Olanıdır. Yani senin izlemiş olduğun. Tüm oyuncular neredeyse çok başarılıydı ama Matthew Macfadyen benim için de o filmin yıldızı olmuştu. Matthew Macfadyen'in bir çok dizi ve filmde izledim. Hepsinde çok başarılı. Dönem dizi ve filmlerinde bana göre en başarılı oyuncu Matthew Macfadyen dir. Sen kitaptan çıkmış gelmiş kadar başarılı diye yazmışsın. Bence o dönemden kaçmış adam =)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben açıkçası bu kadar sade bir dil beklemiyordum, biraz sürünür elimde herhalde diyordum. Zaten zor olan basit olmak, işte büyük yazarların büyüklüğü de bu benim gözümde. Demek istediğini en basit ve yalın şekilde anlatabiliyor. Onun için çok sevdim Austen'in üslubunu.

      '95 yapımı 6 bölümlük bir mini-dizi versiyonu da varmış. İlerleyen tarihlerde onu da izlemeyi düşünüyorum. Darcy'yi Colin Firth oynadığı için onu da çok merak ediyorum. Biraz da kendime iş çıkarıyor olabilirim tabii. :)

      Sil
    2. Tam benim yazar tercihimi yazmışsın. Bana göre İyi yazar demek en zor olanı bile basit bir dille anlatabilendir.
      Dizisini izlemedim. Çok eski bir tarihte çekilmiş diğer bir filmini izlemiştim ama. O diziyi kızım izlemiş. Bahsettiğin dizi için çok güzel demişti.

      Sil
    3. Ya işte aklın yolu bir. :))

      Ben aslında Colin Firth için izleyeceğim diziyi ama umarım kızınızın dediği gibi tümden dizi çok güzel çıkar.

      Sil
  2. Jane Austen denince kafamda erkek okur canlanmıyor. Hep milletin Bay Darcy abartmaları. Pekala okunabiliyormuş. Tamam filmide kitabı da beğendim ama Darcy manyağı değilim. Kitabın pek çok uyarlaması mevcut. Lost in austen, austenland biraz farlık uyarlama.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Açıkçası ben de okuduktan sonra gördüm orda burda o muhabbeti. Neymiş, erkek okur Austen okumazmış. Saçma! Benim kim okuyacağıma kim, nasıl karar veriyor yani? Benim adıma konuşulmasından hiç hazzetmem. Bakmamak lazım öylelerine. :)

      Sil
  3. eğer izlemediyseniz aşkın kitabı'nı izlemenizi tavsiye ederim.
    :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İzlemeyi düşünüyorum da acaba diyorum diğer kitaplarını da okuduktan sonra izlemek daha mı mantıklı olur? Hani kitaplara gönderme falan vardır mutlaka diye düşünüyorum. :)

      Sil
    2. Aşkın Kitabı Jane'i anlatıyor tamamen. Kitaplara yapılan göndermeleri hissedemeyecek kadar Jane'le buluşuyorsun filmde. Izlemelisin kesinlikle. Bu arada ben de Jane Austen okumayı seven pek erkek görmedim. Sanırım durağan ilerleyen bir kurgusu ve duru bir dili olması pek çekici gelmediği için böyle. Ama şu bir gerçek ki her erkek Jane Austen'ın zekasıyla tanışmalı :)

      Sil
    3. Allah Allah ya, bende mi bi problem var acaba? Yani tamam, sadece bu kitabını okudum şimdilik ama tarzını çok beğendim. Austen çıkıp da polisiye gerilim yazıyorum, savulun dememiş ki. Tabii durağan olacak. Zevkler ve renklere bağlayacağım sanırım yine, başım sıkışınca hep öyle yaparım. :))

      Filmi de izlemem gerektiğine ikna oldum bu arada. Teşekkürler. :)

      Sil
  4. Bu kitabı ben de okudum, çok da sevdim. Bay Bennet gerçekten Türk :D Benim de en sevdiğim karakter. Ya bi de bence Keira o role olmamış.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Filmi izlediysen bilirsin, bazı sahnelerde bi ekstra gülümseme olayı var Keira'nın. Tabii bu yönetmenin yönlendirmesiyledir büyük ihtimalle ama bana da o sahnelerden ötürü biraz itici gelmedi değil. Fakat aksanına hastayım Keira'nın, bi de o var yani. :)

      Ayrıca benim belirttiğim yerde Bay Collins'ti Türk olan ama senin dediğin de yanlış değil. Bay Bennet'ta da neşeli bi dede tipi var. :)

      Sil
    2. Oha onu Bay Bennet olarak algıladıysam...
      Bay Collins Türk değil bence ya. Şu din adamı olan herif değil mi o? İsim hafızam çok kötü karıştırıyor olmayayım ama eğer oysa o ucube bence. Nefret ettim ondan.

      Sil
    3. Hehehee, evet, o. Sen de haklısın, o şekilde düşününce uyuzun ve kasıntının teki. Ama işte çok değişik bi havası var adamın. Nasıl diyeyim, felsefi Facebook gönderinde alakasız bir şekilde hal hatır soran akraba gibi. :))

      Sil
    4. Ahahaha :D
      Ya da profil fotoğrafının altına "Kilo almışsın" yazan akraba gibi :D

      Sil
    5. Hahaaaa, evet evet, aynı öyle. :D

      Sil
  5. Güzel kitap gerçekten. İnsan huzur hissediyor Jane Austen okurken.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, onun için diğer kitaplarını da zamanla okumayı düşünüyorum.

      Sil
  6. filmin
    başında bi longtake vardı hatırlıyorum. çok sevinmiştim onu görünce.
    filmin manzarasından kimse bahsetmemiş ya. ben izlerken hep oralara
    gitme hayalleriyle yanıp tutuşmuştum

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Evet, filmin başında kamera Elizabeth'le başlayıp evin çeşitli yerlerini geziyordu bir süre. Müthiş!

      Filmdeki manzaralara alışık birisi olduğum için özellikle değinmedim ben. Yeşilse bizim oralar da yeşil yani. :)))

      Sil
  7. Arkadaş bu kitap benim tez konum bana yardımcı olabilirseniz eger çok sevinirimm . mk.elcioglu63@gmail.com . Yazarın duruşu nasıl olaylardan bahsettigi gerçekde ne oldugu hakkında fikir beyan ederseniz gercekten cok sevaba girersiniz teşekürler.

    YanıtlaSil
  8. böyle etkileyici kitap yorumu üstüne bir şey söylenmez elinize sağlık

    YanıtlaSil
  9. Benim kitapta en beğendiğim karekter mary evet küçük mary kitap kurdu olan

    YanıtlaSil